Kim był Albert Pierrepoint?
Albert Pierrepoint to postać, która na stałe wpisała się w historię Wielkiej Brytanii, choć niekoniecznie w sposób, który budzi powszechny podziw. Był on najbardziej znanym angielskim katem, wykonując w ciągu swojej 25-letniej kariery, która zakończyła się w 1956 roku, od 435 do 600 egzekucji. Jego nazwisko stało się synonimem kary śmierci w XX-wiecznej Anglii, a jego praca, choć budząca kontrowersje, była wykonywana z rzadko spotykaną powagą i metodycznym podejściem, które miało na celu minimalizowanie cierpienia skazańców. Pierrepoint nie był zwykłym wykonawcą wyroków; był postacią, która swoją postawą i filozofią wywarła wpływ na postrzeganie tego mrocznego aspektu wymiaru sprawiedliwości.
Początki kariery: rodzina i pierwszy raz za asystenta
Droga Alberta Pierrepointa do profesji kata była w pewnym sensie dziedziczna. Jego ojciec, Henry, oraz wujek, Thomas, również byli oficjalnymi katami, co odcisnęło piętno na jego wczesnych latach. Choć jego ojciec został zwolniony z funkcji kata za przybycie do więzienia w stanie nietrzeźwości, dziedzictwo rodzinne i obserwacja tej profesji z bliska z pewnością wpłynęły na młodego Alberta. Zanim jednak objął główną rolę, Pierrepoint zdobywał doświadczenie w innych dziedzinach życia. Nauczył się prowadzić samochód i zarządzał sklepem spożywczym, co świadczy o jego dążeniu do stabilności i normalności, zanim wszedł na ścieżkę związaną z wykonywaniem wyroków śmierci. Karierę jako asystent egzekutora rozpoczął w 1932 roku, a jego pierwsza egzekucja jako pomocnika odbyła się w Dublinie, gdzie towarzyszył przy powieszeniu Patricka McDerrmotta. To właśnie podczas tej wczesnej fazy swojej pracy, pod okiem doświadczonych wykonawców, nauczył się dyskrecji i godności, kluczowych cech dla kata, który starał się unikać publicznej uwagi. Opłata za asystenta egzekutora wynosiła 1 funta, 11 szylingów i 6 pensów za egzekucję, z dodatkową kwotą za satysfakcjonujące wykonanie obowiązków.
Albert Pierrepoint jako główny kat: lata 1940-1956
Przełomowym momentem w karierze Alberta Pierrepointa było objęcie roli głównego kata w 1941 roku. Od tego momentu przez kolejne piętnaście lat, aż do momentu swojej rezygnacji w 1956 roku, stał się centralną postacią w brytyjskim systemie wymiaru sprawiedliwości, wykonując najbardziej dramatyczne zadania. Jego pierwsze samodzielne wykonanie wyroku miało miejsce w październiku 1941 roku na Antonio 'Babe’ Mancini. Jego podejście do pracy było niezwykle metodyczne i profesjonalne. Pierrepoint obliczał długość liny potrzebną do egzekucji, korzystając z Oficjalnej Tabeli Spadków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a następnie dostosowywał ją do budowy ciała skazańca, co miało na celu zapewnienie jak najszybszego i najmniej bolesnego zgonu. Jego reputacja jako sprawnego i godnego zaufania kata sprawiła, że często był wybierany do wykonania egzekucji w sprawach o dużej wadze publicznej.
Egzekucje podczas i po wojnie
Okres działalności Alberta Pierrepointa przypadł na niezwykle burzliwe czasy w historii Europy i świata, co znacząco wpłynęło na liczbę i charakter wykonywanych przez niego egzekucji. Lata wojny i jej bezpośrednie następstwa przyniosły ze sobą konieczność rozliczenia się zbrodniami popełnionymi przez nazistowskie Niemcy, a także z przestępstwami dokonanymi w samej Wielkiej Brytanii.
Egzekucje nazistowskich zbrodniarzy wojennych
Po zakończeniu II wojny światowej Albert Pierrepoint odegrał kluczową rolę w wymierzaniu sprawiedliwości nazistowskim zbrodniarzom wojennym. Wykonał egzekucje około 200 nazistów w Niemczech i Austrii, co stanowi znaczną część jego całego dorobku. Były to często osoby odpowiedzialne za okrucieństwa na niewyobrażalną skalę, a ich procesy i wyroki śmierci były symbolicznym zakończeniem pewnego etapu historii. Sprawa ta budziła ogromne zainteresowanie opinii publicznej, a sam Pierrepoint był wielokrotnie opisywany w kontekście tych wydarzeń, często jako postać budząca respekt i strach. Wszyscy chcieli napić się u kata, który wieszał nazistów – ten cytat dobrze oddaje atmosferę tamtych czasów i wyjątkowy status, jaki zyskał kat wykonujący wyroki na najbardziej znanych zbrodniarzach wojennych.
Skazańcy: od morderców po zdrajców
Katalog osób, których wyroki śmierci wykonał Albert Pierrepoint, jest niezwykle zróżnicowany. Obejmuje on morderców popełniających najcięższe zbrodnie, ale także zdrajców ojczyzny, którzy w czasie wojny współpracowali z wrogiem. Wśród jego skazańców znaleźli się ludzie o różnym pochodzeniu społecznym i motywacjach, których czyny doprowadziły ich na szubienicę. Do najbardziej znanych postaci, których wyroki wykonał Pierrepoint, należą: Gordon Cummins, John Haigh, John Christie, Timothy Evans, Derek Bentley, Ruth Ellis, William Joyce i John Amery. Każda z tych egzekucji była odrębną historią, a sam kat starał się podchodzić do każdego przypadku z należytą powagą, niezależnie od popełnionego przestępstwa.
Kobiety i mężczyźni na szubienicy
Choć kary śmierci wykonywano na obu płciach, egzekucje kobiet były znacznie rzadsze i zawsze budziły szczególne emocje. Albert Pierrepoint również wykonywał wyroki na kobietach, a najbardziej znanym przypadkiem jest Ruth Ellis, ostatnia kobieta powieszona w Wielkiej Brytanii w 1955 roku. Egzekucja ta, ze względu na okoliczności popełnienia zbrodni i młody wiek skazanej, wywołała szeroką debatę na temat kary śmierci. Pierrepoint wykonywał wyroki zarówno na mężczyznach, jak i na kobietach, a jego zadaniem było przeprowadzenie egzekucji zgodnie z obowiązującym prawem i protokołem, niezależnie od płci skazańca.
Podejście do kary śmierci i dziedzictwo
Podejście Alberta Pierrepointa do wykonywania kary śmierci było unikalne i stanowiło kluczowy element jego dziedzictwa. Nie był on sadystą ani osobą czerpiącą przyjemność z zadawania śmierci. Wręcz przeciwnie, traktował swoją pracę z ogromną powagą i poczuciem odpowiedzialności, co wpłynęło na sposób, w jaki był postrzegany przez władze i część opinii publicznej.
Metody i filozofia kata
Albert Pierrepoint opisywał swoje podejście do egzekucji jako „święte”. Starał się, aby proces ten był jak najszybszy i jak najmniej bolesny dla skazańca. Jego metody opierały się na precyzyjnych obliczeniach i doświadczeniu, a kluczowe było dla niego zachowanie godności skazańca w ostatnich chwilach życia. W jego pracy nie było miejsca na pośpiechy czy niechlujstwo. Wiedza, którą zdobył od swojego wuja Thomasa, dotycząca dyskrecji i godności, była dla niego fundamentem. Mówi się, że papierosem odmierzał czas egzekucji, co może symbolizować jego próbę zachowania kontroli nad własnymi emocjami i skupienia się na zadaniu. Jego filozofia opierała się na przekonaniu, że jeśli kara śmierci ma być wykonywana, to musi być wykonywana „cywilizowanie”.
Rezygnacja i ostatnie lata życia
Kariera Alberta Pierrepointa jako kata zakończyła się nagle w 1956 roku. Powodem jego rezygnacji był spór dotyczący opłat za wykonane egzekucje. Ta kwestia finansowa, choć z pozoru trywialna, doprowadziła do zerwania jego długoletniej współpracy z władzami więziennymi. Po ustąpieniu z funkcji kata, Pierrepoint otworzył pub w Lancashire, próbując rozpocząć nowe, spokojniejsze życie z dala od mrocznej strony swojej przeszłości. Zmiana ta była znacząca – z kata stał się publicznie znanym publicaninem, często odwiedzanym przez ludzi ciekawych jego niezwykłej historii.
Autobiografia i zmiana poglądów
Przełomowym momentem w postrzeganiu Alberta Pierrepointa przez opinię publiczną była publikacja jego autobiografii w 1974 roku. W tej szczerej relacji z pierwszej ręki, kat, który przez lata sam wykonywał wyroki śmierci, doszedł do zaskakującego wniosku. Stwierdził, że kara śmierci nie jest środkiem odstraszającym. Było to oświadczenie niezwykle doniosłe, pochodzące od człowieka, który przez całe życie był jej wykonawcą. Ta zmiana perspektywy i publiczne wyznanie jego wątpliwości wywołały szeroką debatę na temat zasadności kary śmierci w społeczeństwie brytyjskim.
Trwałe dziedzictwo Alberta Pierrepointa
Dziedzictwo Alberta Pierrepointa jest złożone i nadal budzi dyskusje. Z jednej strony, jako kat, był on narzędziem systemu prawnego, wykonującym wyroki w imieniu państwa. Z drugiej strony, jego metody, powaga i późniejsza zmiana poglądów sprawiły, że stał się postacią symboliczną w debacie o karze śmierci. Jego życie zostało przedstawione w kilku dziełach fikcji, w tym w filmie „Pierrepoint” z 2005 roku, co świadczy o jego trwałym wpływie na kulturę. Historia Alberta Pierrepointa, kata, który zmieniał historię, przypomina nam o skomplikowanej naturze sprawiedliwości, moralności i ludzkiej kondycji w obliczu ostatecznych decyzji. Jego postać stanowi most do przeszłości, przypominając o czasach, gdy kara śmierci była integralną częścią brytyjskiego systemu prawnego.
Dodaj komentarz